มูลไส้เดือน ประโยชน์ พร้อมวิธีทำปุ๋ยมูลไส้เดือนง่ายๆ
ปุ๋ยมูลไส้เดือน: นิเวศน์ของการเจริญเติบโตของพืช
ปุ๋ยมูลไส้เดือนเป็นผลลัพธ์ของขี้ไส้เดือนที่ไส้เดือนขับถ่ายหลังจากการบริโภคเศษผัก อาหารทางหลวง และซากอินทรียวัตถุต่าง ๆ ทำให้มูลนี้มีคุณสมบัติพิเศษที่ทำให้เป็นแหล่งประโยชน์สูงสุดสำหรับพืชที่ต้องการอาหารสมบูรณ์และมีการเจริญเติบโตที่ดี
ไส้เดือนมีจุลินทรีย์และเชื้อสายน้ำย่อยในระบบย่อยอาหารที่มากมาย ทำให้มูลไส้เดือนเต็มไปด้วยจุลินทรีย์สร้างปฏิกิริยาเคมีที่สำคัญสำหรับพืช และธาตุอาหารหลายชนิดที่เป็นประโยชน์ พืชสามารถดูดซึมและนำไปใช้ได้ง่าย
ลักษณะทางกายภาพของปุ๋ยมูลไส้เดือนมีความโปร่งเบา สีดำถึงน้ำตาล มีเม็ดละเอียดและรูพรุนที่ช่วยในการระบายน้ำและอากาศอย่างมีประสิทธิภาพ มีความจุความชื้นสูงทำให้เป็นตัวกระตุ้นการเจริญเติบโตของพืช
สายพันธุ์ที่นิยมในการผลิตปุ๋ยมูลไส้เดือนคือ African Night Crawler เนื่องจากมีขนาดใหญ่ เคลื่อนไหวเร็ว กินเศษอาหารอย่างเก่ง และสามารถย่อยสลายอินทรียวัตถุได้เร็วกว่าชนิดอื่น ๆ
ประโยชน์มูลไส้เดือน
มูลไส้เดือนมีหลายประโยชน์ที่สำคัญที่ส่งผลดีต่อการเจริญเติบโตของพืชและสภาพดินที่ดี. นี่คือบางประโยชน์ที่สำคัญ:
1. ช่วยให้พืชได้รับธาตุอาหารหลักครบถ้วน
มูลไส้เดือนประกอบด้วยธาตุอาหารหลักของพืชอย่างครบถ้วน เช่น ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม แคลเซียม เหล็ก และทองแดง ทำให้พืชได้รับอาหารที่จำเป็นและเจริญเติบโตได้ดี.
2. ลดปัญหาการสลายตัวของธาตุอาหาร
ธาตุอาหารหลักในมูลไส้เดือนถูกเก็บอยู่ในโมเลกุลของกรดฮิวมิค สามารถปลดปล่อยออกมาเมื่อพืชต้องการ ช่วยลดปัญหาการสลายตัวของธาตุอาหารและลดความต้องการในการใส่ปุ๋ย.
3. เร่งเซลล์พืชให้ขยายและเติบโตเร็วขึ้น
มูลไส้เดือนมีจุลินทรีย์และแบคทีเรียจำนวนมาก ที่ช่วยเร่งเติบโตและขยายขนาดของเซลล์พืชได้เร็วขึ้น โดยเฉพาะรากแก้วที่จะเจริญเติบโตอย่างมีประสิทธิภาพ.
4. ทำให้ดินมีความร่วนซุย ระบายน้ำและอากาศได้ดี
มูลไส้เดือนทำให้ดินมีความโปร่งเบา และมีรูพรุนมาก หากใส่ลงในดินหรือผสมกับดินที่ใช้ปลูก จะช่วยให้ดินมีความร่วนซุย ระบายน้ำและอากาศได้ดี ปกป้องดินไม่ให้แน่นแข็ง รากพืชสามารถชอนไชและเดินหาอาหารได้ง่าย เหมาะสำหรับต้นไม้ที่ปลูกในกระถางนาน ๆ.
5. ปรับสภาพดินให้เหมาะกับการปลูกพืช
หากไม่มีดินร่วน หรือดินร่วนปนทราย แล้วต้องการใช้ดินเหนียว ดินทราย ในการปลูกพืช สามารถใช้มูลไส้เดือนผสมลงไปได้ จะช่วยปรับสภาพดินให้เหมาะกับการปลูกพืชได้ โดยในดินเหนียว จะช่วยเพิ่มอากาศในดิน ทำให้ดินร่วนซุย ระบายน้ำและอากาศได้ดีขึ้น สำหรับ ดินทราย จะช่วยให้ดินสามารถรักษาความชื้น ลดการชะล้างธาตุอาหาร เวลารดน้ำได้.
6. ปลอดภัย ไม่เป็นอันตรายต่อพืช
เนื่องจากเป็นปุ๋ยอินทรียวัตถุ ทำให้ปลอดสารเคมี 100% ไม่เป็นอันตรายต่อพืช อีกทั้งยังมีข้อดีกว่าปุ๋ยคอก คือ เป็นปุ๋ยเย็น สามารถนำมาใช้ได้เลย ไม่ต้องหมักทิ้งไว้ก่อนใส่ปุ๋ย.
วิธีทำปุ๋ยมูลไส้เดือนที่บ้าน
อุปกรณ์และวัสดุ:
- มูลวัว
- เศษผัก
- ขุยมะพร้าว
- กะละมังสีดำ
- ผ้าคลุมสีดำ
- สว่าน (สำหรับเจาะรู)
ขั้นตอนการทำ:
- นำมูลวัวไปแช่น้ำเพื่อระบายแก๊สออก เนื่องจากแก๊สสามารถทำให้ไส้เดือนร้อนได้.
- หั่นเศษผักเป็นชิ้นเล็กๆ เตรียมไว้ (หากเล็กอยู่แล้ว ไม่ต้องหั่น).
- ใช้สว่านเจาะรูที่ก้นกะละมัง, ทำรูเล็กๆ ทั่วพื้น.
- โรยขุยมะพร้าวลงไปในกะละมัง, แล้ววางไว้บนพื้นที่รองพื้น.
- ใส่เศษผักลงไปตามด้วยมูลวัวที่แช่น้ำแล้ว.
- นำอาหารจากบ้านที่เหลือไม่ใช้ลงไปผสม, เพื่อเพิ่มความเคยชินให้กับไส้เดือน. จากนั้น, รดน้ำให้ชุ่มชื้น.
- ใช้ผ้าคลุมสีดำปิดปากกะละมังให้มิดชิด. วางไว้ในที่ร่มที่มีการถ่ายเทอากาศได้ดี.
- ในสัปดาห์ที่ 2, พลิกส่วนข้างล่างขึ้นไปด้านบน, และหมักทิ้งไว้อีก 1 เดือน.
- เมื่อเวลาครบ 1 เดือน, ปุ๋ยมูลไส้เดือนก็พร้อมนำไปใช้งานได้.
เกร็ดความรู้:
- ควรเลือกใช้วัสดุที่มีเส้นใยสูง เช่น ผักกาดขาว, คะน้า, กวางตุ้ง เพื่อให้ไส้เดือนได้รับโปรตีนและอาหารที่ครบถ้วน.
- ไม่ควรใช้ผักที่มีเส้นใยหนาหรือผักผลไม้ที่มีกรดหรือด่างสูง เช่น ตะไคร้, มะนาว, สับปะรด, พริก เพราะอาจทำให้ไส้เดือนระคายผิวได้.
- การรดน้ำควรทำให้ความชุ่มชื้นทั่วไป ไม่ควรให้น้ำท่วมน้ำหรือแห้งแล้ว.
- ปุ๋ยมูลไส้เดือนสามารถนำมาใช้ได้หลังจากที่ไส้เดือนได้ทำงานและปรับปรุงมูลเรียบร้อยแล้ว.
วิธีใช้มูลไส้เดือนในการปรับปรุงดินและใส่ปุ๋ย
1. ในแปลงเพาะปลูก:
- นำปุ๋ยมูลไส้เดือนไปกรอกลงในแปลงเพาะปลูกที่ต้องการปรับปรุงดิน.
- ให้โรยบนผิวดินและใช้คีมหรือไม้เพื่อกระจายมูลไส้เดือนให้ทั่ว.
- ปรับปรุงโครงสร้างดินและเพิ่มธาตุอาหารให้พืช.
2. ต้นไม้ในกระถาง:
- โรยมูลไส้เดือนลงไปในกระถางที่ปลูกต้นไม้.
- ปริมาณประมาณ 200-300 กรัมต่อกระถาง ขึ้นอยู่กับขนาดของกระถาง.
- ทำการกระจายมูลไส้เดือนให้ทั่วโคนต้น.
- รดน้ำเล็กน้อยหลังจากการใส่เพื่อให้ปุ๋ยจับตัวกัน.
3. การรักษา:
- ในกระถาง, ใส่มูลไส้เดือนทุก 7-15 วัน.
- ในแปลงเพาะปลูก, ปรับปรุงดินประมาณ 1-2 ครั้งต่อปี.
เกร็ดความรู้:
-
การใส่ปุ๋ยมูลไส้เดือนควรเน้นในช่วงเวลาที่พืชต้องการสารอาหารมากที่สุด.
-
การใช้มูลไส้เดือนช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการรักษาด้วยการรดน้ำ ซึ่งช่วยให้ปุ๋ยละลายและถูกนำเข้าไปในดินได้ดี.
-
หากเป็นการใช้ในแปลงผักควรเป็นปุ๋ยหมักที่มีคุณภาพดีเพื่อป้องกันการติดเชื้อโรคจากมูลสด