วันเด็กผู้ชายและเทศกาลปลาคาร์ฟในประเทศญี่ปุ่น

ในวันที่ 5 พฤษภาคมของทุกปี ประเทศญี่ปุ่นจะเฉลิมฉลอง “วันเด็กผู้ชาย” หรือที่เรียกว่า “Kodomo No Hi” ซึ่งเป็นวันหยุดนักขัตฤกษ์ที่มีความสำคัญอย่างมาก ในวันนี้ ครอบครัวญี่ปุ่นมักจะเฉลิมฉลองและขอพรให้กับเด็กๆ เพื่อให้พวกเขามีสุขภาพร่างกายแข็งแรงและโชคดีในอนาคตของพวกเขา

หนึ่งในประเพณีที่สำคัญใน “วันเด็กผู้ชาย” คือการประดับธงที่มีรูปร่างเหมือนปลาคาร์ฟที่เรียกว่า “Koinobori” ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์ของความแข็งแรงและความเจริญรุ่งเรือง ธงปลาคาร์ฟถูกแขวนไว้บนท้องฟ้าเพื่อเชื่อมั่นในโชคลาภและความรุ่งเรืองในชีวิตของลูกหลาน

ถ้าคุณเดินเข้าสู่หมู่บ้านในญี่ปุ่นในช่วงเทศกาลหรือเวลาพิเศษบางๆ แล้วเห็นธงปลาคาร์ฟที่กำกับอยู่ที่หน้าบ้าน อย่าเฉยเลยค่ะ! เพราะธงนี้ไม่ได้เป็นเพียงรายการตกแต่งธรรมดา มันเป็นสัญลักษณ์ที่สื่อถึงบ้านที่มีลูกชายอยู่ในครอบครัว

ธงปลาคาร์ฟประกอบด้วยปลาพ่อ (สีดำ) ปลาแม่ (สีแดง) และปลาลูก (สีฟ้า) บางบ้านยังมีการประดับเพิ่มจำนวนปลาสีส้ม เขียว และม่วงตามจำนวนสมาชิกในครอบครัวด้วย

เรื่องที่ทำให้คนญี่ปุ่นมีประเสริฐกับธงปลาคาร์ฟมากขึ้นมาจากตำนานที่มีต่อกันมานับพันปีในประเทศจีน เรื่องราวของปลาคาร์ฟที่สามารถว่ายทวนกระแสน้ำในแม่น้ำฮวงโหได้จนกลายเป็นมังกร ซึ่งชาวญี่ปุ่นเชื่อว่าการประดับธงปลาคาร์ฟนี้จะช่วยให้ลูกชายมีจิตใจที่เข้มแข็ง ต่อสู้กับความยากลำบากในชีวิตได้อย่างไม่ย่อท้อเหมือนกับปลาคาร์ฟที่แข็งแรง…

และพิธีกรรมในวันที่ 5 เดือน 5 ตามปฏิทินจันทรคติ นับว่าเป็นเวลาที่เฉลิมฉลอง ในสมัยก่อนวันนี้จะถูกเรียกว่าเทศกาลเด็กผู้ชาย แต่เมื่อปฏิทินถูกเปลี่ยนใช้ในญี่ปุ่น เทศกาลนี้จึงได้ถูกเปลี่ยนชื่อเป็น “วันเด็ก” (Kodomonohi, こどもの日) ตั้งแต่ปี 1948 เพื่อเฉลิมฉลองความสุขของเด็กทั่วประเทศ และเชิญชวนให้เราระลึกถึงความเคารพและขอบคุณมารดาผู้ให้กำเนิดอีกด้วย

ธรรมเนียมปฎิบัติใน วันเด็กผู้ชายแห่งประเทศญี่ปุ่น

• ธงปลาคาร์ป (鯉のぼり)

ในวันเด็กผู้ชาย เรามักพบเสาและธงปลาคาร์ป (鯉のぼり) ที่สร้างขึ้นหน้าบ้านหรือในสวน เป็นภาพลวงตาที่สร้างความประทับใจและร่วมสร้างความสนุกสนานในบ้านบ้างในหนึ่งในวันสำคัญของเด็ก ปลาคาร์ปถือเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงความแข็งแรงและความก้าวหน้า ซึ่งมีเอกลักษณ์จากตำนานโบราณของจีน

ในเทศกาลวันเด็กผู้ชายของญี่ปุ่น ธงปลาคาร์ฟเป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ที่มีความหมายอันสำคัญ ปลาคาร์ฟถือเป็นปลาที่มีความแข็งแรงและกล้าหาญ สามารถทำให้เกิดความอยากหายใจในน้ำที่มีกระแสเชี่ยวกราก แม้เมื่อเผชิญกับสถานการณ์ที่ท้าทายเช่นนั้น ปลาคาร์ฟยังคงประสบความสำเร็จในการว่ายน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ดังนั้น การนำปลาคาร์ฟมาใช้ในเทศกาลวันเด็กผู้ชายไม่ได้เพียงแค่เป็นการประดับตกแต่งเท่านั้น แต่ยังเป็นการส่งเสริมคุณลักษณะที่ควรพัฒนาให้กับเด็ก นั่นคือความแข็งแรง ความกล้าหาญ และความตั้งใจที่แข็งแกร่งในการเผชิญหน้ากับความท้าทายของชีวิต จากนั้น เป็นการอวยพรให้เด็กๆ เติบโตอย่างแข็งแรง ไร้โรคภัยไข้เจ็บ เหมือนกับปลาคาร์ฟที่แข็งแกร่งและกล้าหาญที่ปรากฏในเทศกาลวันเด็กผู้ชายนั้น ซึ่งมีความหมายอันดีและมีความสำคัญอย่างยิ่งในวัฒนธรรมและประเพณีของชาวญี่ปุ่น

• หมวกคาบุโตะ (兜飾り)

เพื่อให้เป็นสัญลักษณ์ของความเจริญรุ่งเรืองและความปลอดภัยสำหรับเด็กๆ หมวกคาบุโตะเป็นหมวกเกราะที่ใช้คุ้มครองตัวนักบุญ และมักจะถูกประดับให้สวยงามด้วยสีสันและลวดลายที่น่าประทับใจ การประดับหมวกคาบุโตะในโต๊ะโกะโนะเซกกุ เป็นการส่งเสริมให้เด็กๆ เติบโตอย่างมั่นคงและปลอดภัย ไร้กังวลจากโรคภัยหรือภัยอันตรายที่อาจพบเจอได้

ในวันสำคัญนี้ หมวกนักรบมักจะมีไซส์ที่เหมาะสำหรับเด็กๆ ทั้งไซส์ใหญ่สำหรับการใส่จริง และไซส์เล็กสำหรับการตั้งประดับเพื่อสร้างความสวยงามในงานเฉลิมฉลอง

ดังนั้น “โต๊ะโกะโนะเซกกุ” เป็นเวลาที่น่าตื่นเต้นและเข้าใจความสำคัญของเทศกาลที่มีชื่อเสียงนี้ในวัฒนธรรมและประเพณีของประเทศญี่ปุ่น

• การอาบน้ำร้อนในใบโชบุ (しょうぶ湯)

ในเทศกาลของเด็กผู้ชายในประเทศญี่ปุ่น เราพบกันว่ามีธรรมเนียมทางศาสนาที่น่าสนใจ นั่นก็คือการอาบน้ำร้อนในใบโชบุ (しょうぶ湯) ซึ่งมีความเชื่อกันว่าใบโชบุเป็นพืชที่ช่วยขับไล่สิ่งชั่วร้ายออกไป

การอาบน้ำร้อนในใบโชบุไม่เพียงแค่เป็นการดูแลสุขภาพกายและใจ แต่ยังเป็นการปฏิบัติศาสนาที่มีความหมายอันสำคัญ นั่นก็คือการอธิษฐานหรือการพิธีทางศาสนาที่ช่วยให้สิ่งชั่วร้ายถูกขับไล่ออกไปจากชีวิตของผู้อาบน้ำได้

ดังนั้น เทศกาลของเด็กผู้ชายไม่เพียงแค่เป็นการเฉลิมฉลองเท่านั้น แต่ยังเป็นโอกาสที่ชาวญี่ปุ่นมากมายที่จะปฏิบัติศาสนาและปฏิบัติธรรมทางศาสนาอย่างเข้มงวด อาบน้ำร้อนในใบโชบุเป็นหนึ่งในธรรมเนียมที่แสดงถึงความเชื่อและวัฒนธรรมที่เข้มงวดของประชาชนญี่ปุ่น

อาหารในวันเด็กผู้ชายของญี่ปุ่น

ในเทศกาลของเด็กผู้ชายในประเทศญี่ปุ่น เราไม่เพียงแค่มีพิธีการและธรรมเนียมทางศาสนาที่น่าสนใจ แต่ยังมีอาหารพิเศษที่รับประทานในวันนี้ที่มีความหมายและสัญลักษณ์เฉพาะตัว

1. คาชิวะโมจิ: อาหารญี่ปุ่นที่มีความหมายดีในงานเฉลิมฉลองคาชิวะโมจิเป็นขนมญี่ปุ่นแบบดั้งเดิมที่มีลักษณะเป็นโมจิสอดไส้ถั่วแดง และถูกห่อด้วยใบคาชิวะหรือใบต้นโอ๊ค ใบคาชิวะมีลักษณะเด่นที่ไม่ร่วงแม้ว่าจะเข้าสู่ฤดูหนาว เพราะใบเก่าจะร่วงเมื่อมีใบใหม่งอกออกมาเท่านั้น ด้วยลักษณะเด่นตรงนี้เอง คาชิวะโมจิถือเป็นต้นไม้มงคลที่สำคัญในเรื่องการสืบทอดวงศ์ตระกูล

   การห่อโมจิด้วยใบพืชมงคลอย่างคาชิวะโมจิจึงเป็นอาหารความหมายดีที่เหมาะสำหรับงานเฉลิมฉลองและเวทีสำคัญในชีวิต การเสิร์ฟคาชิวะโมจิในงานเฉลิมฉลองเป็นการส่งต่อความกระจ่างใสและความสำเร็จในชีวิตของคนที่ร่วมสนุกกับเทศกาลในวันพิเศษนี้

2. จิราชิซูชิในโลกของซูชิ มีหลายแบบที่เสิร์ฟอยู่ และหนึ่งในนั้นคือ “จิราชิซูชิ” ซึ่งมาพร้อมกับข้าวกล่องหรือข้าวผสมน้ำส้มสายชู โดยจะนำหน้าของซูชิแบบต่างๆ มาวางลงบนข้าวซูชิ

   หนึ่งในเซตของซูชิที่นิยมคือแบบที่มีปลาดิบใส่ เรียกว่า “โกะโมคุจิราชิ” แต่ถ้าหากไม่ใส่ปลาดิบก็ยังคงเป็นซูชิแบบจิราชิซูชิ ซึ่งจะประดับหน้าซูชิด้วยอาหารต้มสุกต่างๆ อย่างไข่หวาน กุ้งต้ม แตงกวา รากบัว และซากุระเด็มปุ

   มีหลายสูตรที่นิยมกินในช่วงเวลาเฉลิมฉลองหรืองานพิเศษอื่นๆ ซึ่งจะเสริฟเป็นเมนูพิเศษเพื่อเพิ่มความสุขและความเป็นสิริมงคลให้กับผู้ที่ร่วมรับประทาน อีกทั้งยังเป็นเมนูที่สามารถทำเองได้ง่ายๆ ที่บ้านโดยไม่ต้องใช้เวลานานในการเตรียมอาหาร

3. จิมากิ: สัญลักษณ์ของความซื่อสัตย์ในวันเด็กผู้ชายในวันเด็กผู้ชายของญี่ปุ่น เราพบว่าจิมากิเป็นข้าวเหนียวหรือโมจิที่นำไปนึ่งหรือต้มแล้วห่อด้วยใบไผ่ ลักษณะของจิมากิมีความคล้ายกับบ๊ะจ่างของไทย

   เรื่องราวเกี่ยวกับการกินจิมากิในวันเด็กผู้ชายมีต้นกำเนิดมาจากตำนานที่มีต่อกันมานับหลายร้อยปีในประเทศจีน ขนมจิมากิสื่อถึงความซื่อสัตย์และคุณค่าที่เป็นธรรมในชีวิตประจำวัน ดังนั้น การกินจิมากิในวันเด็กผู้ชายก็เหมือนกับการขอพรให้เด็กผู้ชายเติบโตขึ้นพร้อมกับจิตใจที่ซื่อสัตย์และดีงาม อีกทั้งยังเป็นการอธิษฐานให้สิ่งชั่วร้ายห่างไกลจากชีวิตของเด็กผู้ชายได้อย่างปลอดภัย

การรับประทานอาหารเหล่านี้ในเทศกาลของเด็กผู้ชายของญี่ปุ่นไม่เพียงแค่เป็นการสนุกสนานและอร่อยเท่านั้น แต่ยังเป็นการสร้างสัญลักษณ์และความหมายที่สำคัญอย่างมากในวัฒนธรรมและประเพณีของชาวญี่ปุ่น