“ประวัติความเป็นมา
วันมาฆบูชา คือวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาที่ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 ซึ่งมีความหมายว่า “การบูชาพระในวันเพ็ญกลางเดือนมาฆะ” ตามปฏิทินของอินเดียหรือเดือน 3 ในปฏิทินไทย คำว่า “มาฆะ” นั้นมีมาจากคำว่า “มาฆบุรณมี” ซึ่งหมายถึง การบูชาพระในวันเพ็ญกลางเดือนมาฆะ วันมาฆบูชามีความสำคัญมากในพุทธศาสนิกชน โดยมีคำสอนหลักที่เรียกว่า “โอวาทปาติโมกข์” ที่สอนให้ปฏิบัติตามหลักธรรมของพระพุทธศาสนา
การกำหนดวันมาฆบูชาในปฏิทินไทยนั้นจะตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 แต่ถ้ามีเดือนอธิกมาส คือมีเดือน 8 สองครั้ง วันมาฆบูชาจะเลื่อนไปเป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 และมักตรงกับเดือนกุมภาพันธ์หรือมีนาคม
ความสำคัญของวันมาฆบูชา
ความสำคัญของวันมาฆบูชาคือเป็นวันที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง “โอวาทปาติโมกข์” แก่พระสงฆ์เป็นครั้งแรก หลังจากตรัสรู้มาแล้วเป็นเวลา 9 เดือน ซึ่งคำสอนนี้มีเนื้อหาหลักที่สอนให้ปฏิบัติคือ “ทำความดี ละเว้นความชั่ว ทำจิตใจให้บริสุทธิ์” นอกจากนี้ในวันมาฆบูชายังมีเหตุการณ์อัศจรรย์ที่เกิดขึ้นพร้อม ๆ กันถึง 4 ประการ ได้แก่ 1) พระจันทร์เสวยมาฆฤกษ์ในวันเพ็ญ 15 ค่ำ เดือน 3, 2) การประชุมของ 1,250 พระสงฆ์ที่วัดเวฬุวัน เมืองราชคฤห์ 3) พระสงฆ์ทั้งหมดได้รับอุปสมบทโดยตรงจากพระพุทธเจ้า, 4) เหตุการณ์ที่เรียกว่า “วันจาตุรงคสันนิบาต” ซึ่งหมายถึง “การประชุมด้วยองค์ 4” โดยมีการสรุปคำสอนอย่างสร้างสรรค์ในทุก ๆ ด้านของชีวิต
ประวัติวันมาฆบูชาในประเทศไทย
ในประเทศไทย พิธีทำบุญวันมาฆบูชาเริ่มปรากฏในช่วงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ในปี พ.ศ. 2394 ที่วัดบวรนิเวศราชวรวิหารและวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร โดยมีพระราชกุศลในเวลาเช้าและพิธีพระราชกุศลนมัสการพระสงฆ์จากวัดบวรนิเวศราชวรวิหาร และวัดราชประดิษฐสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร จำนวน 30 รูป ฉันภัตตาหารใน
